Terugblik lezingen en workshops landelijke dag Sterk Techniekonderwijs 2024

Tijdens de landelijke STO dag gaf Annemarie Mars een lezing over omgaan met verandering. In de afgelopen jaren hebben STO regio’s succesvolle stappen gemaakt in de versterking van het Techniekonderwijs. Nu staat iedereen voor een nieuwe fase, met nieuwe spelers, nieuwe ambities en nieuwe plannen. Hoe houd u iedereen in jouw regio op een rijdende trein?

Annemarie vroeg eerst aan de deelnemers hoe zij dit doen. STO Zoetermeer gaf aan: “U moet het gewoon gaan doen, gaan samenwerken. Met bedrijven, maar ook het po en mbo.” STO Twente deelde dat er momenteel 22 scholen in de regio betrokken zijn bij STO: “Het is belangrijk om aan de voorkant samen een ambitie en doelstelling te hebben.” En STO Assen vult hierbij aan met: “U moet oog hebben voor elkaars belangen. Als u een samenwerking aangaat, is het belangrijk om te weten van elkaar wat ieders belang is.”

Aan het begin van de lezing wordt al meteen medegedeeld: er zijn niet tien manieren om iedereen goed mee te nemen in een verandering. Binnen STO worden partnerschappen opgezet in publiek private samenwerkingen. Het woord ‘moeten’ zit er niet in. Hoe beweegt u in een gedeeld partnerschap, in een ingewikkelde en complexe context?

Een aantal belangrijke tips van Annemarie:

• De financiële middelen zijn een zegen, maar sta niet toe dat het uw urgentie overneemt.
• Zorg voor een goede, afgebakende urgentie, want dat zorgt voor focus.
• Probeer het probleem zo goed mogelijk te ontleden, hoe ongemakkelijk en vervelend ook. Een probleem is niet negatief. Er is niets zo liefdevol als een gedeelde urgentie. U moet weten voor wie u opstaat. Voor die leerling met interesse in AI. Of dat bedrijf dat nog steeds een tekort aan arbeidskrachten heeft. Het is aan ons om er iets aan te doen.

“Wat de trein doet bewegen, is die gedeelde richting. Houd de liefde voor de afnemer vast.”

Meer lezen? Bekijk dan hier de handouts Veranderen in partnerships of lees het boek ‘Hoe krijg je ze mee?’ of ‘De functie van frictie’.

Innovatiefeesten zijn belangrijk, maar ook lastig. Hoe voorkomt u dat innovatie lastig wordt? Tijdens de landelijke dag heeft Matthijs Bos, gepromoveerd op spanningen en innovatieprocessen aan de Rijksuniversiteit Groningen, zijn ervaringen gedeeld.

Toen Matthijs de deelnemers vroeg: “Wanneer krijgen jullie applaus? En wanneer vieren jullie innovatiefeestjes?” bleef het stil. Heel stil. Dat zette hem aan het denken: “Juist de kleine, slimme ideeën en verbeteringen verdienen een podium. Ze zijn vaak de motor achter vooruitgang, maar blijven onzichtbaar. Misschien tijd om daar wat vaker bij stil te staan, én om het te vieren.”

Wilt u meer weten over dit thema? Dan hebben we een boekentip: “Het innovatiefeest – vernieuwen als een start-up”.

De workshop XR in technieklessen werd gehouden door Ewout Warringa, docent BWI, die al vanaf 2016 bezig is met de toepassing van deze technologie in het onderwijs. In een workshop gaf hij een inkijkje in hoe deelnemers in hun lessen aan de slag kunnen met vormen van XR, zoals Meta Quest en de Microsoft Hololens. Het was een leerzame sessie, waarin duidelijk werd dat er meer nodig is dan alleen dure VR software. Meer informatie over XR in technieklessen? Bezoek dan de website van Ewout Warringa: https://www.xrlearning.nl/.

Slim framen is essentieel: het maakt communicatie aantrekkelijker, duidelijker en overtuigender. Binnen Techniekonderwijs leven er vandaag de dag nog verschillende frames die, vaak onbewust, worden gebruikt die van techniek of Techniekonderwijs een minder positief beeld schetsen. In de sessie Framing binnen Techniekonderwijs kregen de deelnemers niet alleen een inkijkje in de bestaande techniekframes, maar gingen ze zelf ook aan de slag met de techniekframes. Dit zorgde voor de nodige discussie en inzichten. Benieuwd naar deze workshop? Bekijk de presentatieslides terug.

Tijdens de workshop duurzame techniek gingen de deelnemers aan de slag in het Techlab Zwolle, een plek waar zowel po als vo in aanraking komt met techniek. Door zelf te bouwen leerden de deelnemers hier van alles over windenergie, de werking van een waterstofauto en op welke manieren men kan re- en upcyclen. Ook was er ruimte om vragen te stellen over het Techlab en de mogelijkheden van het exploiteren van (onderdelen van) het Techlab naar andere regio’s. Meer informatie over het Techlab Zwolle is te vinden op https://www.techlabzwolle.nl/.

De Ecoplant is een verrassende solarverschijning die met de zon meedraait. In het Student Energy Program (STEP) van Ecoplant, bouwen en plaatsen de leerlingen een eigen Ecoplant. Tijdens de STO-dag draaide Ecoplant dit om, en bouwden in de verschillende rondes met de deelnemers een Ecoplant op. In de sessie gingen de deelnemers enthousiast en geconcentreerd aan de slag met de bouw van dit project, waarin verschillende facetten van de duurzame techniek aan bod kwamen. Aan het einde van de dag kwamen zelfs een aantal deelnemers van de eerste workshopronde terug om het eindresultaat te bekijken! Wilt u meer weten over het STEP programma van Ecoplant? Ga naar de website: https://student.ecoplant.solar/.

De sessie over Techkwadraat trok op de landelijke dag veel deelnemers. Vooral docenten en samenwerkingspartners uit het bedrijfsleven haakten aan bij deze sessie, voor wie de informatie veelal nieuw was. Vertegenwoordigers van het Ministerie van OCW besproken de kaders van de subsidieregeling en beantwoorden de nodige vragen. Ook was er ruimte voor gesprek om samen te kijken op welke terreinen deze kaders raken aan Sterk Techniekonderwijs. Meer weten over Techkwadraat? Bezoek: www.techkwadraat.nl.

Marlies Meijeringh-Schouten, beleidsadviseur van het ministerie van OCW, is betrokken bij het beleid bevoegdheden beroepsgerichte vakken in het vmbo, pro en vso. In de twee sessies presenteerde zij het voorstel voor een wijziging in het bevoegdhedenstelsel van de beroepsgerichte vakken en wat dit voor betekenis heeft voor de bevoegdheden van leraren in de technische beroepsgerichte vakken. Er volgden waardevolle discussies over dit wetsvoorstel, maar ook andere thema’s die raakte aan dit thema kwamen ter sprake, zoals de uitdagingen rondom de inkrimping van techniekprofielen en opleidingen. De inzet van hybride professionals kwam ter sprake als een belangrijk hulpmiddel voor het docentenkort. Zo benoemde een deelnemer in de sessie: “Professionals uit de praktijk die les geven op onze school zorgen ervoor dat het beroep meer gaat leven voor leerlingen. We zien dat leerlingen aan hun lippen hangen en vol aandacht de les volgen.”

Borging is essentieel voor de verduurzaming van Sterk Techniekonderwijs. Op de landelijke dag zijn we aan de hand van van de tool “Samenwerken aan het borgen van Sterk Techniekonderwijs” met elkaar in gesprek gegaan over de verschillende elementen van het thema borgen, weergegeven op basis van een aantal stellingen. De centrale vraag hierin was: “Zijn wij tevreden over de mate waarin deze stellingen van toepassing zijn of willen wij de komende periode meer actie hierop ondernemen?” De tool helpt regio’s om het gesprek over borging in de regio te visualiseren en daarmee te concretiseren. Voor meer informatie of hulp bij het gebruiken van de tool in uw regio kunt u contact opnemen met uw ondersteuner of via info@sterktechniekonderwijs.nl.

In de sessie “Ouders betrekken bij Techniekonderwijs” deelde STO West-Brabant Midden hun ervaringen met ouderbetrokkenheid. Onderzoek laat namelijk zien dat ouders een belangrijke rol spelen in het keuzeproces van leerlingen, bijvoorbeeld als het gaat om het kiezen voor een hard technisch profiel. Om meer inzicht te krijgen is de regio in gesprek gegaan met ouders van leerlingen over techniek. Dit leverde waardevolle inzichten en resultaten op: ouders zijn nu zelfs actief betrokken in de regio, bijvoorbeeld bij het begeleiden van buitenschoolse activiteiten of het verzorgen van gastlessen door ouders met een techniekachtergrond.

Samenwerking met het mbo is voor veel regio’s een uitdaging. STO Zoetermeer deelde in de sessie “Samenwerken met het mbo” hoe zij deze uitdaging aangaan. Samen met het mbo Rijnland, proberen zij het curriculum zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen om uitval te beperken, leerlingen beter voor te bereiden op een toekomstige beroepskeuze en, door de inzet van mbo-docenten in het vmbo, versnelling te bereiken. Het thema zorgde voor een levendige discussie in de sessie, waarin uitdagingen met elkaar werden gedeeld en ook het belang van een gezamenlijke visie naar voren kwam. Het hebben van een visie op de ambitie voor samenwerking op alle lagen in de organisaties is essentieel volgens de deelnemers, maar het belangrijkste hierin is het gezamenlijke belang voor de leerling. Daarnaast is het van belang om de doorlopende leerroute niet als doel op zich, maar als middel te blijven zien. “Meer leerlingen met een startkwalificatie en beroepsklaar opleiden, dat is het doel. En of dat sneller kan door een GLR hangt van de omstandigheden en de leerling af, dat is geen doel op zich maar wel een mogelijkheid.”