28 september 2022
Landelijke dag Sterk Techniekonderwijs: Een dag vol schwung
De Landelijke dag Sterk Techniekonderwijs op 19 september in het Utrechtse Museum Speelklok bood in een compact programma een overzicht van de stormachtige ontwikkeling van het STO-programma gedurende de afgelopen twee jaar. Er was bovendien goed nieuws: de STO-financiering is en blijft structureel.
De landelijke dag vond plaats in Museum Speelklok in Utrecht, waarmee de toon meteen al was gezet: STO, daar zit muziek in!
Tijdens de paneldiscussie STO live, waarmee de dag begon, behandelde vaste presentator Wilma Bredewold met haar tafelgenoten eerst vlot de afgelopen twee jaar. Wat waren de belangrijkste ervaringen en successen sinds de start van het programma Sterk Techniekonderwijs?
STO-kartrekker Jan van Nierop: “Wat ik zie en terughoor, is dat STO in de afgelopen twee jaar hét merk voor techniekonderwijs is geworden. Niet alleen voor de techniekscholen, maar ook voor scholen die met techniek en technologie aan de slag willen gaan. Ook het bedrijfsleven en de branche organisaties kénnen het merk.”
Huubs Hubbeling, programmamanager STO Assen en regio, noemde de zichtbaarheid, niet alleen letterlijk (zo rijdt er een gesponsorde bus rond waardoor STO in de hele regio onder de aandacht wordt gebracht) maar vooral ook binnen het onderwijs, zoals in de Techlabs, waar leerlingen uit het po en vo kennismaken met techniek. Janke Westerhuis, programmaleider STO Haaglanden, noemde ‘eigenaarschap’ het kernwoord. In haar regio zijn overlegtafels ingericht, waardoor alle niveaus, van bestuurders tot en met docenten, echt actief betrokken zijn bij het STO-programma.
Basisstructuur op orde
STO heeft volgens Jan van Nierop het beroepsonderwijs meer in de schijnwerpers gezet –broodnodig na een periode waarin het min of meer in de steek werd gelaten. De basis is op orde. Dat zagen ook onderzoekers Eva Voncken en Marjolein Muskens, die op film waren geïnterviewd over de uitkomsten van hun onderzoek naar de resultaten van de eerste twee jaar STO: de basisstructuur van STO is op orde en de energie en ambitie is groot. STO heeft een groei doorgemaakt naar een volwassen ontwikkelprogramma.
De onderzoekers toonden zich vooral benieuwd hoe leerlingaantallen zich de komende tijd gaan ontwikkelen, én of leerlingen ook in het mbo meer doorstromen naar technische richtingen. Eva Voncken: “Ik denk dat STO kan helpen het vmbo een sterkere positie te geven, zodat het echt een sterke schakel is tussen po en mbo.”
Dat laatste is een belangrijk aandachtspunt, haakte Huubs Hubbeling aan. Zij signaleert in haar STO-regio inmiddels al wel een toename in het aantal vo-leerlingen in de technische profielen, maar nog geen toename in de doorstroom naar technische mbo-studies – dat is dan ook een actiepunt het komende jaar.
Een van de aspecten die daarbij meespelen, aldus Janke Westerhuis, is dat veel mavo-leerlingen doorstromen naar de havo. “We kunnen het mbo voor hen aantrekkelijker maken door mbo-vakken al in de mavo te integreren.” Daarnaast kan het beroepsonderwijs aantrekkelijker worden door het aanbieden van doorlopende leerlijnen van vmbo naar mbo 2.
Hoe borg je STO?
Op de vraag naar de borging van STO legde Janke Westerhuis nadruk op de infrastructuur van het programma: het is belangrijk om procedures, bijvoorbeeld over samenwerking en het maken van een doorgaande leerlijn, goed vast te leggen en te evalueren. Zeker ook, zoals Jan van Nierop toevoegde, omdat het zorgt voor continuïteit bij een wisseling van de wacht, als er nieuwe mensen in de STO-regio komen.
Op het punt van samenwerking is al veel bereikt, aldus Huubs Hubbeling. Scholen die voorheen concurrenten waren, werken in Techlabs samen, waardoor er nu korte lijnen zijn tussen scholen en docenten, en leerlingen bijvoorbeeld gemakkelijker op een andere school een keuzevak kunnen volgen. STO-regio Assen krijgt ook regelmatig verzoeken van bedrijven die graag met STO mee willen doen, omdat ze zien hoeveel mooie dingen er gebeuren.
En dat, hintte Jan van Nierop aan het eind van de paneldiscussie, roept natuurlijk nog een vraag op: borging staat of valt ook met financiering. “We zijn trots op wat er staat, trots dat STO een sterk merk is geworden, waar het ministerie niet omheen kan als het gaat om structurele gelden.”
Na jaren waarin het beroepsonderwijs eigenlijk veel te weinig aandacht kreeg, is nu In ieder geval voor iedereen het uiteindelijk doel duidelijk. “Prachtig techniekonderwijs geven, dát is waar het om gaat. Dit zijn juist de leerlingen die blijven wonen en leven in de regio. Die regionale inbreng is belangrijk, dat zal een van de succesfactoren blijken te zijn!”
21 voorbeelden
Hoe succesvol én divers de verschillende STO-activiteiten inmiddels zijn, bleek duidelijk tijdens zeven workshopsessies waarin steeds drie initiatieven van STO-regio’s gepresenteerd werden. Daarbij werd bijvoorbeeld de regionale diversiteit duidelijk. Zo is in de waterrijke regio Dordrecht een BWI-keuzevak ontwikkeld waarin leerlingen een circulair systeem bouwen om (regen)water te zuiveren, op te slaan en te hergebruiken.
Veel aandacht was er ook voor de diverse vormen van samenwerking. In STO-regio Noordoost Friesland ontwikkelden vmbo-leerlingen speciale ‘ontdekkerskisten’ om leerlingen van basisscholen in de regio te laten kennismaken met de verschillende werelden van techniek, waarbij po-leraren gecoacht worden door het vmbo. En in de STO-regio Achterhoek Noord/Twente kunnen leerlingen keuzevakken die de eigen school niet aanbiedt volgen op een andere vo-school in de regio. Zo kunnen leerlingen uit de profielen M&T en Groen bijvoorbeeld het keuzevak booglasprocessen uit PIE volgen.
Een steile leercurve is er ook op het gebied van de praktische infrastructuur. Zo ontwikkelde STO-regio West-Brabant Midden een methode om alle activiteiten en uren van cofinanciering in één overzichtelijk systeem te zetten: STOkkie.
Een terugkerend thema was de samenwerking met het bedrijfsleven en andere externe partners. Zoals in het project Experileer in de STO-regio Zuid-Limburg, waarin de samenwerking tussen MKB en scholen wordt gepromoot. En netbeheerder Stedin tekende met vier STO-regio’s een samenwerkingsovereenkomst om leerlingen te betrekken bij de energietransitie.
Bekijk de beschikbare presentaties per route van het programma
-
Route 1
Het enthousiasmeren van leerlingen met marketing en communicatie
De regio Kampen heeft sterk ingezet op framing en beeldvorming. Daardoor heeft de regio een goed beeld van de drijfveren van leerlingen in het primair onderwijs en de onderbouw van het vmbo. Via marketing en communicatie worden deze leerlingen succesvol bereikt. Een mooi voorbeeld van communicatie is het vernoemen van de Broshuis-leerlijn naar een bedrijf om direct te laten zien dat er stevig wordt samengewerkt met de trailerfabrikant in de leerlijn. Ook kiest de regio een STO’er van de maand om een breder beeld te geven over techniek en de verschillenden mensen en rollen die er zijn. Programmaleider Arjen vertelt in deze sessie over hoe deze regio communicatie, framing en beeldvorming inzet om meer jongeren te enthousiasmeren over techniek.
Download presentatieMKB betrekken bij Techniekonderwijs
In Zuid-Limburg worden vanuit primair en voortgezet onderwijsscholen veel mooie initiatieven op het gebied van techniek en technologie ontwikkeld die o.a. door Sterk Techniekonderwijs verder ondersteund worden. Eén daarvan is Experileer, waarin de samenwerking tussen MKB en scholen wordt gepromoot. In deze sessie vertellen programmamanager Henk Winkelman en bedrijvencoördinator Roel de Vries over hun werkzaamheden en hoe de samenwerking met bedrijven in Zuid Limburg is georganiseerd. Vanuit Experileer (po-vo) wordt gewerkt aan de transitie naar een duurzaam technisch vmbo in samenwerking met het bedrijfsleven.
Download presentatieSamen (financieel) eigenaar zijn
Duurzaam technisch vmbo gaat niet vanzelf. Dit vraagt om het goed borgen en afspraken maken over een lange periode. STO Assen Beilen heeft afgelopen jaar hier grote stappen in gezet, zowel voor de financiering van de techlabs als personeelskosten. Aan de hand van een samenwerkingsovereenkomst, afgestemd met de Belastingdienst, financieren zowel de vmbo- als de po-scholen btw-vrij vanuit eigen begrotingen mee. Programmamanager Huubs Hubbeling neemt u in deze sessie mee hoe de regio dit heeft georganiseerd en vormgegeven voor de komende vijf jaar met als doel om 100% van alle basisscholen en leerlingen klas 1 en 2 van het VO in de regio te bereiken.
Download presentatie
Download samenwerkingsovereenkomst -
Route 2
Het netwerkbureau: de multidisciplinaire uitkomst voor uitvoering projecten
Veendam-Midden Groningen heeft de keuze gemaakt om het projectmanagement onder te brengen binnen een netwerkbureau. Door de brede samenstelling van het bureau met directie, leraren, programmamanager en ondersteuning zorgt het netwerkbureau voor een succesvolle verbinding tussen verschillende projecten én het waarborgen van de continuïteit van STO. Denk daarbij aan de verbinding met het po, mbo, bedrijfsleven. Programmaleider Alidston Munting neemt je mee in de organisatorische opzet en de toekomst van het netwerkbureau in Veendam.Jongeren lokaal opleiden voor mbo niveau 2
Jongeren vanuit het vmbo zelf lokaal opleiden voor een mbo-diploma, kan dat? Jazeker! Vanaf huidig schooljaar leidt STO Noordwest Veluwe samen met hun lokale bedrijven en Landstede MBO een groep van 22 jongeren op voor een mbo-niveau 2. Niet slechts één opleiding, maar 7 verschillende kwalificatiedossiers tegelijk. Auke Oosten en Michèl van der Feen nemen u in deze sessie mee hoe de opleiding eruit ziet, welke drempels ze overwonnen hebben én gaan met u in gesprek waarom lokaal/regionaal opleiden belangrijk is voor de transitie naar dekkend technisch vmbo.
Download presentatieEén team voor de regio
“Eén team voor de regio”, dat is het doel van de transitie naar duurzaam technische vmbo in de Kop van Noord-Holland. Met behulp van extra middelen vanuit Regionaal Aanpak Personeelstekort (RAP)-subsidie heeft deze regio samen met twee andere STO-regio’s verkend hoe een hybride team verantwoordelijk kan zijn voor al het technische vmbo in de regio. Regionale teams bestaan voor 75% uit mensen vanuit onderwijs en 25% uit het bedrijfsleven. Door de expertises en competenties te combineren ontstaan teams waarvan de leden elkaar onderling kunnen aanvullen en versterken. In deze sessie licht programmaleider Marian Joustra toe waarom dit concept een structurele oplossing biedt voor het docententekort in de regio. -
Route 3
Voldoende en goede leraren voor Sterk Techniekonderwijs
De transitie naar duurzaam technische vmbo vraagt om voldoende en kwalitatief goede leraren, iets wat met de oplopende tekorten geen eenvoudige opgave is. Door anders naar het personeelsvraagstuk te kijken, ontstaan er toch mogelijkheden, ondervond STO Haaglanden. In deze sessie vertelt projectleider Jacqueline de Boer hoe zij in de regio Haaglanden samen met regionale partners werken aan een pilot voor meer vo docenten in het bèta domein, wat de ervaringen tot nu toe zijn en voor welke (toekomstige) uitdagingen ze staan.
Download presentatieHet verhogen van het aandeel techniekleerlingen in de regio
De regio Gemert – de Kempen kent een zeer hoog aandeel techniekleerlingen. Dit is niet uit de lucht komen vallen: om deze transformatie neer te zetten is meer nodig dan uitsluitend een lokaal met mooie faciliteiten voor de harde techniekprofielen. Denk bijvoorbeeld aan het inbedden van techniek in de niet-harde profielen, zorgen voor de continuïteit van activiteiten, en het meekrijgen en behouden van enthousiasme van leraren en coördinatoren. Programmamanager Rob van der Vorst deelt in deze sessie hoe de regio dit allemaal voor elkaar krijgt.
Download presentatieWat staat er op het menu van T is for Tech?
De T staat niet alleen voor techniek, maar ook voor talent, toekomst en trots in deze regio. In T is for Tech komt het enthousiasme van mensen die werkzaam zijn in het technisch vmbo, mbo en het bedrijfsleven bij elkaar. De afgelopen jaren heeft de regio een stevige basis gelegd en mooie resultaten behaald. Waar heeft dat toe geleid? Een overzichtelijke menukaart met ruim 30 activiteiten voor leerlingen, docenten en het bedrijfsleven. Programmaleider Marleen Schrijver serveert in deze sessie de resultaten en vertelt hoe de campagne T is for Tech jongeren interesseert voor de techniek.
Download presentatie -
Route 4
Techniek Doet het
Goed communiceren is niet gemakkelijk. De regio TechniekPact West-Friesland trok snel de conclusie dat de belangrijkste doelgroep van de regio het kind is, dat een carrière en een school moet kiezen. In samenwerking met een professionele communicatiepartner heeft de regio de campagne ‘Techniek Doet het’ opgezet. Programmaleider Gerben Bakker vertelt over de succesvolle campagne en licht toe hoe zij bij de communicatie goed naar de doelgroep én de vorm kijken.
Download presentatieEvalueren van STO-activiteiten vóór en dóór leerlingen
Regionale activiteiten voor leerlingen worden met de beste intenties opgezet door docenten en coördinatoren. Maar hoe zorg je er nu echt voor dat deze activiteiten aansluiten op de interesses van pubers? De regio Noord-Groningen heeft dit onderzocht middels nulmetingen en evaluaties, gedaan door leerlingen zelf. In deze sessie gaat Projectleider Bram van Houten in op welke praktische inzichten de evaluaties hebben opgeleverd en hoe de regio deze gebruikt bij het ontwikkelen van nieuwe activiteiten.
Download presentatieAlle keuzevakken aanbieden in de technische profielen
Een volgende stap die we zetten is het voor leerlingen mogelijk maken om keuzevakken die de eigen school niet aanbiedt, te volgen op een andere school in de regio. We hebben dit al geregeld voor het keuzevak booglasprocessen uit PIE dat gekozen wordt door leerlingen uit de profielen M&T en Groen. We gaan dit uitbreiden naar alle unieke keuzevakken die in de regio worden aangeboden. Hiermee denken we onze leerlingen optimaal voor te bereiden op de keuze van een passende vervolgopleiding in het mbo. In deze sessie delen Rutger Ravenshorst en Marcel ten Thije van de regio Achterhoek Noord/Twente wat er nodig is om dit te kunnen realiseren.
Download presentatie -
Route 5
STOkkie: hét ‘Tikkie’ voor overzicht in je cofinanciering
Veel STO-regio’s kennen de uitdaging: een goede en efficiënte administratie van de cofinanciering. Ook STO West-Brabant Midden worstelde met dit probleem. STOkkie is in de verte te vergelijken met een ‘Tikkie’; niet om geld betaald te krijgen, maar om alle activiteiten en uren van cofinanciering in één overzichtelijk systeem te zetten. Projectleider Lieke stuurt ons graag een STOkkie tijdens de sessie en licht toe hoe het precies werkt en wat het oplevert.
Download presentatie
Lees artikelExperimenteren in het Technodiscovery lab
Op het voormalig Zwitsal-terrein in Apeldoorn staat het Technodiscovery lab – NewTechPark, ontstaan vanuit een combinatie van bestaande lokale initiatieven en een impuls vanuit STO Apeldoorn. Door het bundelen van krachten kan het aanbod van alle initiatieven verrijkt worden en is er ruimte om met activiteiten te experimenteren. In deze sessie neemt programmaleider Hildegonde Mostert u mee in de Apeldoornse transitie naar kwalitatief hoogstaand technische vmbo en deelt ze hoe de ervaringen van het Technodiscovery vertaald worden naar de techlabs van de deelnemende scholen.
Download presentatieOntdekkerskisten vol huis- tuin- en keukenproefjes
Om alle basisscholen in de regio kennis te laten maken met de wondere wereld van techniek heeft STO-regio Noordoost Friesland ontdekkerskisten ontwikkeld. In de kisten, gemaakt door vmbo-leerlingen, zitten de verhalen van de verschillende werelden van techniek met bijbehorende proefjes en lesmateriaal. Daarnaast worden de po-leraren door het vmbo gecoacht. Ben Jansen en Coen Berends vertellen over het succes van de inmiddels vier ontwikkelde leskisten en de plannen voor het opzetten van een loket om vragen en behoeftes in en uit de regio aan elkaar te verbinden.
Lees artikel -
Route 6
Water, techniek en duurzaamheid
In de regio Dordrecht, dat omringd is door veel water, kan een keuzevak water, techniek en duurzaamheid, niet ontbreken. Daarom heeft STO Dordrecht een keuzevak ontwikkeld waarin leerlingen worden uitgedaagd om vanuit onderzoek een circulair watersysteem te bouwen waarin (regen) water wordt opgeslagen, gereinigd door filtering, duurzaam verwarmd voor in een hottub, vuil water biologisch wordt gezuiverd en hergebruikt. Dit alles voor in je eigen tuin. Albert Rook en Ton Schuller vertellen in de sessie over de ontwikkeling van het keuzevak en hoe docenten voorzien worden van actuele kennis over waterhuishouding in Nederland.
Download presentatie
Download artikel keuzevakTalenten voor energietransitie gezocht
Door de snelheid van de energietransitie hebben we nog harder technisch talent nodig. Vanuit Netbeheer-bedrijven dragen wij daarom graag bij aan het opleiden van de nieuwe generatie. Om hier invulling aan te geven heeft Stedin met vier STO-regio’s een samenwerkingsovereenkomst getekend. Samen met programmaleider Leonie van Haren vertelt Hannelies Boelhouwer, manager bedrijfsschool over hun samenwerking met vmbo-scholen.
Download presentatieLeerlingen verantwoord kennis laten maken met machines, materialen en leren prototypen
Innovatie & Prototyping is een keuzevak dat in de regio Utrecht op alle vmbo-scholen wordt gegeven. Auke Hehenkamp en Jeppe den Uijl laten met behulp van voorbeelden zien wat het creatief-technische vak inhoudt. Ze bespreken wat leerlingen aan kennis, vaardigheden en attitude opdoen bij het vak: het durven ontdekken van en experimenteren met technologie, al doende leren en het toepassen van ontwerpstrategieën. Van probleem naar creatieve oplossing. Zes verschillende vmbo’s zetten het vak op geheel eigen wijze in. Waar lopen scholen tegenaan en wat kunnen we leren van hun ervaringen van de afgelopen tweeëneenhalf jaar?
Download presentatie -
Route 7
De successen en uitdagingen van STO Bonaire, Sint Eustatius en Saba
In Caribisch Nederland wordt hard aan de STO-doelen gewerkt. Op maar liefst achthonderd kilometer afstand werken de eilanden samen aan het versterken van het technisch vmbo. En met succes! Met een nieuw technologielokaal, gastdocenten vanuit het bedrijfsleven en stevige inzet op doorlopende leerroutes timmert de regio hard aan de weg! Eenvoudig is dit niet: de regio heeft te maken met verschillen in onderwijssystemen en zelfs een andere voertaal. Programmaleider Elton Johnson vertelt ons graag over de successen en uitdagingen van de BES-eilanden.
Download presentatieSamenwerken met bedrijven over de regiogrenzen
De regio Brabantse Wal denkt groot. Met een flink netwerk van bedrijven en scholen weet de regio succesvol verschillende activiteiten op te zetten met bedrijven. Er liggen veel lijntjes in deze regio en de programmaleider Charlotte Groenhout weet deze maar al te goed aan elkaar te verbinden. De regio doet dit niet alleen binnen het Brabantse, maar zoekt ook de samenwerking op met andere regio’s in andere provinciën. Samen kom je verder en de regio vertelt graag hoe ze dit voor elkaar krijgen.
Download presentatieEen succesvolle doorlopende leerroute PIE en BWI
In de regio Waterland is de aansluiting tussen het technisch vmbo en mbo sterk ontwikkeld. Vanuit drie profielen zijn doorlopende leerroutes opgezet waardoor leerlingen een beter beeld van de sector krijgen en meer leerlingen doorstromen naar een technische mbo-opleiding. De regio heeft vanuit een eerder subsidietraject een blauwdruk gemaakt waarmee de versnelde routes sneller ingericht konden worden. Jeanine van Schendel en Mark Hildering vertellen hoe de regio dit heeft aangepakt en waar dit toe leidt.
Download presentatie (Dit is een lijn van een school uit STO Waterland.)
Den Haag zíet het succes
“Dus: hoe zit het met de structurele financiering?” Dat was bij de inhoudelijke afsluiting de eerste verwachtingsvolle vraag van Jan van Nierop aan beleidsmedewerker en coördinator Sterk Techniekonderwijs Itgen Hansen, die namens het ministerie van OC en W aanwezig was. De STO-gelden worden nu via een subsidieregeling over in de regio samenwerkende scholen verdeeld. De huidige regeling stopt per 2024, en regio’s willen begrijpelijkerwijs graag weten wat er daarna met het geld gebeurt.
“Structureel ís het geld al”, aldus Hansen. Hij benadrukte om te beginnen dat het succes van Sterk Techniekonderwijs in Den Haag niet onopgemerkt is gebleven. “Het ministerie ziet het. De minister ziet het. Het gaat zeker dóór.”
Die samenwerking, tussen scholen onderling én tussen scholen en het bedrijfsleven, zag hij als het belangrijkste succes van Sterk Techniekonderwijs. “Sommige regio’s zijn al heel ver, sommige regio’s kwamen van ver, maar overal gebeurt veel. Er is schwung, en dat leidt op op veel terreinen tot activiteit. Die samenwerking komt al heel goed van de grond. Als we nu stoppen, beklijft het niet. Dus die samenwerking, daar willen we op inzetten.” Het ministerie volgt daarbij het advies op om de gelden te oormerken en te blijven koppelen aan de samenwerking met het bedrijfsleven.
Hoe dan ook: tot en met 2024 staat in het teken van de huidige regeling, maar ook daarna loopt de financiering van Sterk Techniekonderwijs door. Werken aan kwalitatief sterk techniekonderwijs gaat niet over een nacht ijs. Dat heeft minister Dennis Wiersma voor de zomer in een brief aan de regio’s bevestigd en zal dit najaar in een brief aan de Tweede Kamer verder uiteen worden gezet.
Met die heldere boodschap richtte Jan van Nierop zich tot de projectleiders in de zaal: “Jullie kunnen jullie bestuurders en controllers dus geruststellen: ‘STO is een structureel project. Dus wees niet terughoudend en geef het geld uit, aan de mensen en middelen die volgens je plan nodig zijn’.”
“Blijf kijken naar de samenwerking”, benadrukte Hansen nogmaals. “Blijf inzetten op verbinding met het bedrijfsleven.”
STO-familie
Verbinding en samenwerking. Als de landelijke dag een ding duidelijk maakte, is het hoezeer er al sprake is van een ‘STO-familie’. Cabaretier en bedrijfskundige Joep Stassen gaf tot slot een lezing over de meerwaarde van samenwerking, waaraan de dag natuurlijk óók bijdroeg (in de woorden van Elton Johnson, programmaleider STO in de regio Bonaire, Saba en Sint Eustatius: “Ik ben blij mensen te ontmoeten die hetzelfde doen als ik. Als ik zie met hoeveel enthousiasme iedereen met Sterk Techniekonderwijs bezig is, word ik daar heel blij van.”)
Joep Stassen nodigde de zaal dan ook uit die samenwerking nog een extra zetje te geven. “Kijk over je eigen regio heen”, was zijn oproep. Stap af op iemand, misschien júist iemand waarmee je niets denkt te hebben. Ga tijdens de afsluitende borrel veel mensen spreken – en hou het gerust kort en oppervlakkig, want het gaat hier nu vooral om het leggen van het eerste contact, de diepgaande gesprekken komen later wel.
Samen met de zaal bracht hij de begrippen ‘verbinding’ en ‘samenwerking’ letterlijk in beeld door het kriskras naar elkaar overgooien van kleurige bollen garen, wat een vrolijk en uitbundig tafereel opleverde en daarbij ook een krachtig beeld was voor wie visueel leert. Want breng dat complete netwerk van gekleurde draden samen in het gangpad, en er wordt iets belangrijks duidelijk: één zo’n draad trek je gemakkelijk stuk en een paar draden zijn ook nog kwetsbaar. Maar als je al die verbindingslijnen tussen mensen samenvoegt tot één dikke kabel, is die niet kapot te krijgen.
Zó borg je Sterk Techniekonderwijs, was de boodschap. Niet alleen voor de komende twee jaar, maar zeker ook voor de periode daarna.
