Van afval tot ontwerp: brugklassers geven oude spullen een tweede leven

Wat gebeurt er als je brugklassers loslaat op een berg oude spullen van de kringloop? Dan ontstaat er iets bijzonders. Op het Vakcollege Helmond hebben eerstejaarsleerlingen hun eigen afvaltransformatieproject uitgevoerd, onder de noemer Van afval tot Ontwerp.

Het resultaat? Creatieve, technische producten én een kennismaking met het belang van duurzaamheid en hergebruik. Het project combineert duurzaamheid, techniek en maatschappelijke bewustwording, en laat zien hoe vaardigheden uit eerdere lessen – zoals 3D-ontwerp uit het StemUp-project – direct worden toegepast in de praktijk.

Duurzaamheid begint bij doen

“De meeste leerlingen uit deze doelgroep kopen nooit iets tweedehands. Het is echt de ‘Temu-generatie,” lacht techniekdocent Aukje van Gijsel. “Ze vinden het vies of raar. Maar na een bezoek aan een kringloopwinkel, waar ze zagen hoeveel werk het is om spullen te sorteren en verkopen, begon het kwartje te vallen. Want waarom zou je altijd iets nieuw kopen, als je het ook kunt reparen of hergebruiken?”

In het project leerden de leerlingen niet alleen over afval en recycling, maar gingen ze zelf aan de slag. Ze kozen elk een afgedankt object en gaven het een compleet nieuwe functie. Daarbij gebruikten ze technieken uit eerdere technieklessen én onderdelen uit de 3D-printer. “Verbindingsstukken, cijfers, bloemetjes, alles wat nodig was om hun ontwerp af te maken.”

Van beschuitbus tot airbus

De resultaten zijn even verrassend als origineel. Een oude beschuitbus werd omgetoverd tot een vliegtuig met een geprinte propeller. Een LP kreeg een nieuw leven als wandklok, compleet met 3D-geprinte cijfers. Een pop zonder hoofd werd een kunstwerk met bloemen en Halloween-look. En een bril veranderde in een mini-fotolijstje, met foto’s in plaats van glazen.

“Wat ik het mooiste vond,” zegt Aukje, “is dat ze echt eigenaarschap voelden. Ze mochten alles zelf bedenken en uitvoeren, en juist daardoor raakten ze enthousiast. Sommigen kwamen met ideeën uit Minecraft of maakten ontwerpen die echt iets persoonlijks uitdrukten.”

Toepassen wat je geleerd hebt

Wat dit project extra bijzonder maakt, is de koppeling met het eerder gedraaide StemUp-project, waarin leerlingen 3D-vaardigheden leerden zoals ontwerpen, slicen en printen. Die kennis kwam nu goed van pas. “Ze snapten ineens waarom je een gat moet voorboren, hoe je verbindingen maakt, hoe gereedschap werkt. Alles wat ze in de technieklessen hadden opgepikt, kwam terug in dit project.”

Ook het gebruik van de 3D-printer werd daardoor veel functioneler. “Ze gingen onderdelen ontwerpen die hun object echt verder hielpen – niet zomaar iets moois, maar iets bruikbaars. Dat is precies wat we willen bereiken met techniekonderwijs.”

Maatschappelijk bewustzijn als bijvangst

Naast technische kennis en creativiteit is ook het maatschappelijk besef gegroeid. “Ze hebben gezien hoeveel werk er achter recycling zit. En dat er mensen zijn die dat werk doen. Dat is belangrijk om mee te geven.” Aukje ziet het dan ook niet als een eenmalig project. “Volgend jaar wil ik zeker een tweede editie doen met de brugklas. Het is een mooie manier om het schooljaar af te sluiten én om leerlingen te laten ontdekken wat techniek voor hen kan betekenen.”

De eindresultaten worden gepresenteerd tijdens een expositie op woensdag 18 juni, op het Vakcollege Helmond. Daar kunnen ouders, klasgenoten en collega’s zien hoe afval werd omgevormd tot ontwerp – en hoe brugklassers zelfbewust de verbinding leggen tussen duurzaamheid, creativiteit en techniek.