Leerlingen bouwen hun toekomst met 3D-printers: het StemUp-project op Vakcollege Helmond

Op het Vakcollege Helmond draaien sinds kort de 3D-printers op volle toeren. Eerstejaars leerlingen van verschillende sectoren – van techniek tot zorg & welzijn en economie & ondernemen – doen mee aan StemUp, een vernieuwend techniekproject dat vakoverstijgend onderwijs tastbaar maakt. Het project is onderdeel van Techspot Helmond de Peel, het regionale samenwerkingsverband binnen Sterk Techniekonderwijs, en wordt mede mogelijk gemaakt door ASML en Junior IOT.

Techniek begint bij verwondering

In het lokaal van instructeur Barry leren leerlingen in korte tijd zelfstandig ontwerpen én printen. Ze maken onder andere sleutelhangers, theekopjes en doolhoven – simpele vormen, maar met een duidelijk leerdoel: snappen hoe zij zelf een ontwerp tot leven laten komen. “Ze leren werken met Tinkercad, slicen hun ontwerp, en sturen het dan zelf naar de printer. Het mooie is dat ze meteen het resultaat zien van wat ze digitaal hebben ontworpen,” vertelt Barry.

Maar het project draait niet alleen om techniekvaardigheden. Juist het creatieve en persoonlijke aspect speelt een grote rol: leerlingen kunnen hun ontwerp personaliseren, kleuren kiezen, of zelfs hun naam in een object verwerken. Daarmee sluit het aan bij verschillende profielen. “Bij zorg en welzijn maken ze bijvoorbeeld een oorbellenbakje of een ander zorghulpmiddel. Bij economie een display voor hun product,” zegt Barry. “Het is techniek in de context van hun gekozen vakgebied.”

Van pilot naar structureel onderwijs

Mike Claassens, projectleider van Techspot (voorheen STO) op het Vakcollege Helmond, benadrukt dat StemUp meer is dan een leuke lesactiviteit: het is onderdeel van de Vakroute en een structurele stap in de doorontwikkeling van het techniekonderwijs op school. “We zijn met StemUp in aanraking gekomen via ASML. Zij bieden scholen onderwijspakketten aan, op voorwaarde dat je een ambitieplan schrijft. Dat hebben we gedaan. Vervolgens worden we drie jaar lang begeleid door ASML – met materialen, gastlessen én scholing voor onze docenten.”

Het programma is zo opgezet dat leerlingen uit verschillende profielen kennismaken met techniek, niet alleen de leerlingen uit de techniekklas. “Techniek zit overal – ook in zorg, ook in economie. Daarom doen we dit breed. En omdat we via ASML ook laptops en open printers beschikbaar worden gesteld, kunnen leerlingen op hun eigen afdeling verder met wat ze geleerd hebben,” legt Mike uit.

Leren van én met elkaar

Voor de gastlessen werkt de school samen met Junior IOT, een partij die namens ASML lespakketten verzorgt en zelf ook een educatieve website aanbiedt. Mike: “Zij geven bij ons de inhoudelijke instructie. Onze eigen docenten zijn aanwezig voor de pedagogische begeleiding. Zo leren ook onze collega’s van andere afdelingen hoe ze techniek kunnen toepassen binnen hun vakgebied.”

Naast de lessen voor leerlingen was er vooraf ook scholing voor het docententeam, zodat iedereen met basiskennis kon instappen. Die investering helpt om het onderwijs binnen de school klaar te stomen voor de toekomst, denkt Mike. “Het hele traject is erop gericht dat wij dit straks zelfstandig kunnen voortzetten. Wat we nu met ondersteuning doen, wordt straks onderdeel van ons reguliere onderwijs.”

Een vliegwiel voor toekomstgericht leren

Het enthousiasme onder deze jonge leerlingen is groot. Ze ontwerpen een huisje, maken een BMW-logo na, of verzinnen hun eigen ontwerpen. Maar de visie reikt verder dan alleen het eerste leerjaar. “Dit is het begin. In jaar vier willen we dat ze geavanceerder aan de slag gaan – bijvoorbeeld door zelf onderdelen voor werkstukken te ontwerpen en te printen. Zo wordt 3D-printen een vanzelfsprekend onderdeel van het leerproces.”

En dat past perfect bij de bredere doelstelling van Sterk Techniekonderwijs, aldus Mike: “We willen als school sectoroverstijgend én duurzaam met techniek bezig zijn. StemUp helpt ons daar enorm bij. En het mooiste? Het laat leerlingen ervaren dat techniek overal is – én dat zij het zelf kunnen vormgeven.”