Tom Kooiman: “Verweef techniek in de lessen die je nu al geeft”

Met deze serie delen we verhalen van mensen die op allerlei manieren bijdragen aan beter en toegankelijker techniekonderwijs. Met deze verhalen uit de praktijk willen we laten zien wat er mogelijk is – groot of klein, eenvoudig of vernieuwend – om uiteindelijk leerlingen enthousiast te maken voor techniek.

Tom Kooiman werkt bij Stad & Natuur en is projectleider educatie voor het voortgezet- en beroepsonderwijs. Binnen Sterk Techniekonderwijs in Regio Almere is hij deelprojectleider voor programmalijn 1: onderwijsontwikkeling. In zijn rol is hij met name verantwoordelijk voor het ontwikkelen van lesprogramma’s. Hierbij werkt hij samen met bedrijven en (maatschappelijke) organisaties om grote innovatievraagstukken in de regio te vertalen naar concrete lesprogramma’s.

Techniekonderwijs toegankelijker maken

“Mijn focus ligt op het maken van een vertaalslag van transitievraagstukken naar het niveau van de leerlingen. Hierbij kijk ik niet alleen maar naar de leeftijd, maar ook de arbeidsroute die een leerling volgt. Dat betekent dat we veel testen, zodat we er zeker van zijn dat de complexe materie niet alleen begrijpelijk is, maar dat leerlingen er ook enthousiast van worden.” vertelt Tom.

“Daarnaast is het belangrijk dat leerlingen nu al leren hoe zij kunnen bijdragen aan bijvoorbeeld duurzaamheid en klimaatverandering. In het programma Duurzame Energie leren ze hoe we energie kunnen opwekken en gebruiken zonder fossiele brandstoffen te gebruiken. Ze leren dan onder andere hoe dynamo’s werken hoe je energie uit wind kan halen.”

Samenwerking met bedrijfsleven en gemeente noodzakelijk

Het is voor het onderwijs vaak lastig om in te spelen op deze ontwikkelingen. De technische sector ontwikkeld snel en inzichten op het gebied van natuur en duurzaamheid komen steeds meer naar voren. Scholen lopen vaak net achter de feiten aan. Tom: “Dit kun je op te lossen door integraal samen te werken, zoals met het bedrijfsleven en de gemeente. We moeten leerlingen voorbereiden op een maatschappij die er over 10 jaar heel anders uitziet dan zoals het nu is.”

Techniek en technologie staat als branche niet op zichzelf. “Het is verweven met allerlei transitieopgaven en vakgebieden. Het gevaar is dat je het te breed maakt waardoor het te complex wordt. Het helpt om het te koppelen aan actuele, maatschappelijke vraagstukken. Aan iets waar leerlingen dagelijks ook mee te maken hebben. Dan zit je in hun belevingswereld, begrijpen ze het beter, worden ze enthousiaster en zijn ze gemotiveerder om ermee aan de slag te gaan en creatieve oplossingen te bedenken.”

Techniek is verweven in allerlei branches

Wat tot nu toe goed heeft gewerkt? Tom hoeft hier niet lang na te denken: “Leren door te doen. En dat is universeel, ongeacht leeftijd. Je leert door te doen, te experimenten en het zelf te ervaren. Er moet daarbij dus ook ruimte zijn om fouten te maken.”

Het is daarnaast belangrijk dat leerlingen inzien dat techniek en technologie terugkomt in allerlei vakgebieden branches. “Om een bredere doelgroep te bereiken, werken we met diverse thema’s, zoals voedsel, natuur en de gezondheidszorg. Een leerling heeft in eerste instantie misschien geen interesse in techniek, maar als ze zien wat je daarmee kunt in de mode-industrie, kan het ineens wel heel interessant worden.”

Docenten eerst enthousiast maken, daarna leerlingen

Hoewel het doel is om leerlingen enthousiast te maken over techniekonderwijs, gaat het niet alleen om hen. Het begint bij docenten, want die moeten er mee aan de slag gaan met de klas. Dat is soms lastig gezien de beperkte tijd die veel docenten hebben. Tom wil docenten aanmoedigen te gaan experimenteren met techniekonderwijs: “Er is veel mogelijk, met allerlei verschillende invalshoeken en middelen om het te laten aansluiten bij het dagelijkse werk.”

Het hoeft dus geen aparte techniekles te zijn, het kan ook in een biologieles of zelfs gymles terugkomen. Leerlingen kunnen bijvoorbeeld een gymtoestel ontwerpen, waarbij ze een combinatie moeten maken met een trebuchet. Daar leren ze vaak bij natuurkunde over. Je kunt ze uitdagen een toestel te laten ontwerpen die de bal nog verder te gooit dan je als mens zou kunnen.